W cieniu czasu. Pokaz obrazów ze zbiorów Muzeum Fryderyka Chopina po konserwacji
Wystawa oraz sesja naukowa
W cieniu czasu. Pokaz obrazów ze zbiorów Muzeum Fryderyka Chopina po konserwacji na WKiRDS
Studenci i kadra Pracowni Konserwacji i Restauracji Malarstwa Sztalugowego zapraszają na wystawę W CIENIU CZASU i sesję popularnonaukową wokół projektu konserwatorskiego zrealizowanego we współpracy z Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie. Na wystawie w dniach 4.12.2025-31.12.2025 pokazujemy efekty 2,5 letniego projektu wykonanego przez studentów konserwacji pod okiem pedagogów. Pierwszego dnia wystawy odbędzie się wernisaż o godzinie 17:00 w gmachu Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie.
Zaledwie cztery konserwowane obrazy to tak naprawdę setki pytań. Każde z pokazywanych dzieł kryło w sobie inną tajemnicę związaną z jego treścią, techniką, sposobem malowania, historią, zagadnieniami obejmującymi ochronę i ratowanie struktury materialnej. Dzięki zorganizowanej wystawie i sesji naukowej chcemy przybliżyć Państwu niektóre z nich.
Co sportretowana przez jednego z najbardziej charyzmatycznych artystów i dydaktyków polskich początku XX. wieku – prof. Tadeusza Pruszkowskiego, piękna ministrowa Ewelina Zalewska i jej piesek mają wspólnego z Instytutem Fryderyka Chopina? Jak uderzenia tępym narzędziem i nieuważne przechowywanie mogą wpłynąć na stan zachowania obrazu? Czy udało się usunąć tysiące ciemnych zabrudzeń w formie kropek, które pojawiły się na powierzchni obrazu niczym niechciane piegi? To tylko niektóre z zagadnień towarzyszących pracom nad obiektem T. Pruszkowskiego Portret Pani Ministrowej Zaleskiej.
Obraz Ostatnie akordy Chopina, autorstwa Władysława Turka inspirowany był dziełem Adama Setkowicza. To scena alegoryczna. Tanatos – bóstwo z mitologii greckiej towarzyszy konającemu Chopinowi. Zakres prac objął wykonanie niezbędnych zabiegów konserwatorskich i restauratorskich, tj. wzmocnienie i zespolenie warstw technologicznych malowidła, oczyszczenie z zanieczyszczeń oraz usunięcie zniekształceń podobrazia. Trzeba tu wspomnieć o dużym rozdarciu i kilku ubytkach, które wraz z kondycją płótna przyczyniły się do jego deformacji. Wyzwaniem było też ustalenie zakresu i stopnia oczyszczenia lica obrazu. Decyzja zapadła w oparciu o analizę pocztówki, która stanowiła pierwowzór dzieła.
Kolejny obiekt, autorstwa Kazimierza Poczmańskiego, przedstawia Józefa Elsnera, wybitnego polskiego kompozytora, a przede wszystkim nauczyciela Fryderyka Chopina. To on właśnie wystawił Chopinowi oryginalną ocenę: „szczególna zdatność, geniusz muzyczny”. Na problematykę prac konserwatorskich i restauratorskich złożyły się m.in. deformacje podobrazia płóciennego oraz zaburzenie odbioru estetycznego przez ubytki warstwy malarskiej.
I ostatni obraz, którego pierwowzór znamy z Luwru – Portret Fryderyka Chopina, to kopia wg E. Delacroix, nieznanego autora, pochodząca z Biblioteki Polskiej w Paryżu o burzliwej historii i wielu jej świadkach w postaci naklejek i napisów na odwrociu. Jednym z ciekawszych wątków dotyczących tego wizerunku jest kwestia pierwotnej kompozycji, z której został wycięty pierwowzór. Ten bowiem oryginalnie był portretem podwójnym, przedstawiającym George Sand oraz Fryderyka Chopina grającego na fortepianie. W zbiorach Luwru znajduje się szkic przedstawiający początkowy, zapewne niezrealizowany wariant kompozycyjny.
Na te i inne pytania odpowiedzi udzielą studenci i kadra Pracowni Konserwacji i Restauracji Malarstwa Sztalugowego WKiRDS w Warszawie podczas wystawy W CIENIU CZASU i sesji popularnonaukowej wokół projektu konserwatorskiego zrealizowanego we współpracy z Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie. Odkrywamy to, co zwykle niedostępne – procesy badawcze i konserwatorskie ukryte w pracowni i laboratorium chemicznym.
Wystawa:
MUZEUM FRYDERYKA CHOPINA W WARSZAWIE
Pałac Gnińskich (Zamek Ostrogskich)
ul. Okólnik 1
00-368 Warszawa
– Wernisaż wystawy: 04.12.2025, 17:00
w Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie
Sesja popularnonaukowa z udziałem studentów i kadry z WKiRDS w Warszawie
9.12.2025, godz. 9:30
Apteka Zabytków – sala w Pałacu Branickich (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie),
Ul. Nowy Świat 18/20
Cztery konserwowane obrazy – setki pytań
Sesja naukowa - więcej informacji
Sesja naukowa poświęcona pracom badawczym i konserwatorsko-restauratorskim czterech obrazów sztalugowych towarzysząca wystawie „W cieniu czasu” pokaz obrazów ze zbiorów Muzeum Fryderyka Chopina po konserwacji na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie
Organizatorzy:
– Narodowy Instytut Fryderyka Chopina Muzeum Fryderyka Chopina
– Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie
– „Apteka Zabytków” – projekt Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Kiedy? 9.12.2025 (wtorek)
Gdzie? „Apteka Zabytków”
Sala konferencyjna w siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków
Pałac Branickich, ul. Nowy Świat 18/20, 1 piętro, Warszawa
Program sesji naukowej:
Prowadzenie: Andrzej Kosowski, Dyrektor ds. Muzeum i Edukacji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina
09:30
Powitanie gości, wprowadzenie
Andrzej Kosowski, Dyrektor ds. Muzeum i Edukacji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina
Dr Mateusz Jasiński, Prodziekan Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie
9:45 – 10:00
Dr Marta Zaborowska, WKiRDS, Muzeum Fryderyka Chopina NIFC
Cztery obrazy ze zbiorów Muzeum Fryderyka Chopina w kontekście nut i czasu.
10:00-10:15
Dr hab. Monika Jadzińska, prof. Uczelni, WKiRDS
Ratujemy dzieła sztuki. Projekt badawczo – konserwatorski dotyczący obrazów z kolekcji Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie
10:15 – 10:30
Diana Kułakowska, WKiRDS
Od szczegółu do ogółu, czyli o znaczeniu badań laboratoryjnych dla zrozumienia procesów zachodzących w obrazach sztalugowych
10:30-10:45
Dr Łukasz Wojtowicz, WKiRDS
Problematyka adaptacji i zachowania historycznych krosien malarskich w projekcie konserwacji i restauracji obrazów sztalugowych
Prezentacje studentów biorących udział w projekcie:
10:45-11:00
Julia Przesmycka
,,Józef Elsner” Poczmańskiego – konserwacja i restauracja portretu nauczyciela Chopina
11:00-11:15
Arkadiusz Wilk
,,Ostatnie akordy Chopina”, czyli jak uratować dzieło sztuki przed śmiercią
11:15-11:30
Anna Kozłowska
Od pracowni Pruszkowskiego do pracowni konserwatorskiej: historia osób związanych z „Portretem Pani Ministrowej Zaleskiej”
11:30-11:45
Tamara Woroniecka
Kopia „Portretu Chopina” wg Eugène Delacroix – identyfikacja i konserwacja
11:45-12:30 – dyskusja i podsumowanie sesji
