prof. Janusz Smaza

• 1981 – 1995 zespoły zabytków mniejszości narodowych w Polsce płd.-wsch., XVIII-XX w. (ponad 3 tysiące pomników nagrobnych i przydrożnych) – inicjator, organizator i współwykonawca prac
• 1984 – 1990 zespoły nagrobków z cmentarzy warszawskich, XIX – XX w. – prace indywidualne i zespołowe
• 1989 – 1996 wystrój architektoniczno-rzeźbiarski pałaców warszawskich, XVIII – XX w. – prace zespołowe
• 1990 – 1996 wystrój architektoniczno-rzeźbiarski sanktuarium na Jasnej Górze,  Częstochowa, XVI – XX w. – prace zespołowe
• 1995 – 2000 udział w misjach archeologicznych i architektoniczno-konserwatorskich organizowanych przez Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego w: Egipcie: Aleksandria, II w p.n.e. – II w. n.e.; Teby, XIV w. p.n.e., Libanie – Shim, II w. p.n.e.; Syrii – Huarte II w. n.e.
• od r. 1990 tereny wschodnie i północne dawnej Rzeczypospolitej Polskiej: prace zabezpieczające, profilaktyczne, konserwatorskie, restauratorskie, rekonstrukcyjne i inne (prace indywidualne i zespołowe), m. in.:

UKRAINA

Żółkiew, kolegiata, XVII-XIX w., kościół podominikański, XVII-XVIII w., zamek królewski, portal bramy głównej, XVI-XVII w.
Lwów, katedra ormiańska, XIX w.
Lwów, rzymskokatolicka bazylika metropolitalna, XV-XX w.,
Kamieniec Podolski, katedra, XV-XVIII w., minaret XVII w., kościół podominikański, XV-XVIII w.
Świrż, kościół (obecnie cerkiew grecko-katolicka), XVII w.,
Dunajew, kościół, XVII w.,
Otynia, kościół, XIX w.,
Mikulińce, kościół, XVIII w.,
Ołyka, kolegiata rzymskokatolicka XVII-XIX w.,
Hodów, pomnik upamiętniający bitwę husarii polskiej z Tatarami, XVII w.

Cmentarze:

Kołomyja, pomnik Ofiar Kosaczowa, XX w.
Pawłów, nagrobek K. Ujejskiego i jego żony, XIX w.
Krzemieniec, nagrobek S. Becu – matki J. Słowackiego, XIX w., nagrobek malarza J. Pitschmana, XIX w.
Stare Sioło, nagrobek gen. R. Wybranowskiego, XIX w.
Wirliw (d. Urłów), nagrobek kompozytora i muzyka K. Lipińskiego, XIX w.
Lwów, Cm. Łyczakowski, grobowiec rodziny Herbertów, XX w.
Lwów, Cm. Łyczakowski, nagrobki i grobowce – projekt międzynarodowy, wieloletni – organizacja i nadzór ze strony polskiej (od 2008 r.)
Pomniki żołnierzy z I wojny światowej i z roku 1920 w Łopatyniu, Rohatyniu, Rafajłowej
Pomniki i upamiętnienia A. Mickiewicza w: Dobromilu, Drohobyczu, Kołomyi, Truskawcu

BIAŁORUŚ

Nieśwież, kolegiata XVI-XIX w.
Nowogródek, fara, XVII w.
Grodno, kościół s.s. Brygidek, XVII w.

Cmentarze:

Smolany, nagrobek T. Zana i jego rodziny, XIX w.
Kobryń, nagrobek rodziny A. Mickiewicza, XIX w.
Mohylew, kaplice i nagrobki rodzin: Ciechanowieckich, Żuków, Sianorzęckich i innych, XIX-XX w.
Horodniki, nagrobek Jędrzeja  Śniadeckiego i żony, XIX w.

LITWA

Cmentarze:

Wilno, cmentarz na Rossie, pomnik marszałka J. Piłsudskiego, XX w.
Wilno, cmentarz na Rossie, nagrobki: Euzebiusza Słowackiego oraz Augusta Becu, Feliksa Tańskiego, Konstantego Jeleńskiego XIX w.
Wilno, Cmentarz Św. Piotra i Św. Pawła („Słoneczny”), nagrobek ks. Zygmunta Lewickiego, XX w.
Wilno, Cmentarz Antokolski, nagrobek Mariana i Marii Zdziechowskich, XIX-XX w.
Cmentarze, kwatery, nagrobki, pomniki żołnierzy z I wojny światowej i lat późniejszych w:
Hoduciszkach, Marcinkańcach, Mejszogole, Niemenczynie

ŁOTWA

Cmentarze:

Drycany, nagrobki rodziny G. Manteufflów, XIX w.
Taunaga, nagrobki rodziny Manteufflów i inne, XIX w.

ROSJA

Kaliningrad, katedra XV-XX w.
Sankt Petersburg, kościół Św. Katarzyny, XVIII-XIX w.

od r. 1999

– inne kraje Europy:

prace zabezpieczające, konserwatorskie, restauratorskie, rekonstrukcyjne i inne na  polskich cmentarzach lub indywidualnych nagrobkach i pomnikach oraz zabytkach, m. in. na terenie:

Austrii, Mauthausen – pomnik na terenie hitlerowskiego obozu koncentracyjnego, XX w.

Francji, Paryż, cmentarze: Pere Lachaise – nagrobek F. Chopina, XIX wiek, Montmartre – nagrobki Wielkiej Emigracji: „Przed Twe Ołtarze”, „Orła i Krzyża”, „J. Lelewela”, XIX w. Paryż, Biblioteka Polska, kolekcja rzeźb XVIII-XX w.

Mołdawii, Bierezowka/Ataki – pomnik w miejscu śmierci hetmana i kanclerza St. Żółkiewskiego, XIX w.;  Mindic, kaplica grobowa rodziny Ohanowskich, XIX w.

Polski, Milanówek, dorobek rzeźbiarski J. Szczepkowskiego, XX w.

Polski, Chmiele, płyta nagrobna F. Orlickiej przy kościele (d. cerkwi) XVII w.

Rumunii, Kirlibaba, pomnik nagrobny kpt St. Strzeleckiego i jego współtowarzyszy, XX w.

Szwajcarii, Rapperswil, pomnik „Kolumna Barska”, XIX-XX w., nagrobek W. I. K. Platerów oraz H. Bukowskiego, XIX-XX w.;

Szwajcarii, Zuchwil, Solotur, pomnik nagrobny Tadeusza Kościuszki i zabytki w muzeum im. Tadeusza Kościuszki

Włoch, Rzym, cm. Campo Verano, m. in. grobowiec artystów: A. Gierymskiego, A. Madeyskiego, W. Brodzkiego, J. Bogdanowicz, XX w. od r. 2016

Polska, Litwa, Białoruś, materialne dziedzictwo Tatarów (cmentarze)

od  r. 1984

Projekty  konserwatorskie: ekspertyzy, opinie, zalecenia, wytyczne, notatki i programy konserwatorskie dotyczące indywidualnych zabytków oraz całych zespołów zabytków – mniejszości narodowych na terenie Polski oraz świadectwa polskiego dziedzictwa kulturowego i mniejszości narodowych na terenie Polski (ponad kilkadziesiąt opracowań)

od  r. 1994

Projekty  konserwatorskie: ekspertyzy, opinie, zalecenia, wytyczne, notatki i  programy konserwatorskie dotyczące indywidualnych zabytków oraz całych zespołów zabytków – świadectwa polskiego dziedzictwa kulturowego poza granicami kraju (kilkaset opracowań w ponad 20 krajach),  m. in.: Austria, Belgia, Białoruś, Chile, Czechy, Francja, Izrael, Liban, Libia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Naddniestrzańska Republika Mołdawska, Niemcy, Szwajcaria, Rosja, Tanzania, Turcja, Turkmenistan, Ukraina, Włochy, Rumunia

Wystawy zbiorowe i indywidualne, m. in.:

• „Konserwacja zabytków ludowej kamieniarki w Beskidzie Niskim, Bieszczadach i Roztoczu”, (dorobek Społecznej Komisji Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej przy ZG TONZ), 1994-1995, m. in. w Krakowie, Warszawie, Sopocie, Lwowie, Kijowie
• „Sztuka konserwacji” – prezentacja dorobku członków ZPAP w Warszawie (wystawa cykliczna – coroczna, realizacje indywidualne), udział od 2002
• „Powinność i bunt – Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 1944-2004” (dorobek konserwatorski studentów i absolwentów w kolegiacie w Żółkwi, Ukraina), prezentacja w Zachęcie, Warszawa, 2004
• „Świątynie Kresów. Konserwacja – Restauracja”, Warszawa, ul. Czerniakowska 178A, Centrum im. J. Nowaka-Jeziorańskiego, 11.07-3.10.2013, Przemyśl, 6.06-6.07.2014, wystawa  indywidualna

1. „Prace konserwatorskie w kolegiacie w Żółkwi, Ukraina” (w) Ochrona wspólnego dziedzictwa kulturowego, Warszawa 1993
2. „Działalność konserwatorska w zakresie kamiennej rzeźby cmentarnej i przydrożnej na terenie Polski południowo-wschodniej” (w) Losy cerkwi w Polsce po roku 1944, Rzeszów, 1997
3. „Ochrona dziedzictwa kulturowego poprzez ochronę zawodu konserwatora-restauratora dzieł sztuki. Zadania Ogólnopolskiej Rady Konserwatorów Dzieł Sztuki przy ZG ZPAP”, (w) Materiały na Kongres Konserwatorów Polskich, Warszawa, 2006
4. „Przywracanie pamięci wspólnego dziedzictwa kulturowego” (w) Katalog wystawy „Wspólne dziedzictwo – przywracanie pamięci”, Galeria Gardzienice, Lublin, 2006 (w j. polskim i angielskim)
5. „Współpraca polsko-ukraińska w ratowaniu dziedzictwa kulturowego na płaszczyźnie konserwatorskiej” (w) Nowa Ukraina, Kraków-Przemyśl 12/2007
6. „XVII-wieczna islamska ambona w kościele rzymskokatolickim pw. Św. Mikołaja Biskupa w Kamieńcu Podolskim, Ukraina – badania i problematyka konserwatorska” (j. angielski), (w) Materiały Międzynarodowego Kongresu Niszczenia i Konserwacji Kamienia, Toruń, 2008
7. „Restauracja Grobu Pańskiego przy archikatedrze rzymskokatolickiej we Lwowie – przykładem złożoności zagadnień konserwatorskich na terenie Lwowa” (w) 2-gie Międzynarodowe Forum Restauratorów we Lwowie, 2008
8. „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – ochrona i konserwacja”, (w) Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, Białystok, 2010
9. „Konserwacja obiektów sztuki sakralnej Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej” (w) Ochrona Zabytków 1-4 (248-251) 2010 Warszawa, 2011
10. „Konserwacja, restauracja i inne działania na zabytkowych cmentarzach dawnej Rzeczypospolitej” (w) Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, Białystok, 2012

Autor wykładów, referatów i wystąpień dotyczących ratowania polskiego dziedzictwa kulturowego, dziedzictwa kulturowego mniejszości narodowych i innych na konferencjach, sesjach i zjazdach m. in. w: Białymstoku, Lublinie, Lwowie, Kijowie, Krakowie, Paryżu, Równem, Toruniu, Wilnie, Warszawie, Zakopanem, Żółkwi.

• Laureat najwyższych wyróżnień i specjalnej nagrody Senatu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie z okazji stulecia Uczelni
• Złota Odznaka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1987
• Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1993
• Srebrny Krzyż Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej nadany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w 100-lecie Akademii Sztuk Pięknych, 2004
• Order Rycerski Św. Sylwestra nadany przez Papieża Benedykta XVI, 2007
• Nagroda im. Ks. Prof. Janusza Stanisława Pasierba CONSERVATOR ECCLESIAE nadana przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, 2007
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2007
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski nadany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2015
• Nagroda „Kustosz Pamięci Narodowej” przyznana przez Instytut Pamięci Narodowej, 2016
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, 2017

• Promotor 39 prac magisterskich (w tym 3 prace jako współpromotor) na terenie Polski, Ukrainy, Rosji, Francji
• Prace magisterskie wielokrotnie nagradzane przez władze Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie m. in. jako najlepsze dyplomy roku (w ramach specjalizacji) i ogólnopolskich konkursach Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków i Generalnego Konserwatora Zabytków
• Opiekun jednej pracy doktorskiej (z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu) i dwóch prac doktorskich w macierzystej Katedrze (w trakcie).
• Recenzent kilku prac doktorskich m. in. z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Politechniki Lubelskiej.

• Członek organizacji i stowarzyszeń, m. in.: Komisji Cerkiewnej TOnZ-u (współzałożyciel), Towarzystwa Karpackiego (współzałożyciel), Res Carphatica (współzałożyciel), ICOMOS
• Opiekun stypendystów w ramach programów: ERASMUS, UNESCO, GAUDE POLONIA
• Przewodniczący Ogólnopolskiej Rady Konserwatorów Dzieł Sztuki przy ZG ZPAP (2000-2012)
• Organizator, współprowadzący wolontariaty, m. in.:
  • 2005-2008 inwentaryzacja wystroju kościoła zamkowego – kaplicy Sieniawskich w Brzeżanach, Ukraina (nagrobki, dekoracja ścian i sklepień) XVI-XVII w.
  • 2005-2006 porządkowanie i dokumentowanie cywilnych cmentarzy za granicami kraju: Białoruś, Ukraina wraz z Harcerstwem Rzeczypospolitej z Polski i Ukrainy oraz płastunami ukraińskimi
  • 2007-2008 inwentaryzacja, dokumentacja stanu zachowania oraz prace zabezpieczające  nagrobków Radziwiłłów i ołtarzy znajdujących się we wnętrzu świątyni, Ukraina, Ołyka, XVII/XVIII w.
  • 2007-2009 wolontariat dla Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego. Projekt MEMORIA – międzynarodowy wolontariat młodzieżowy dla ratowania dziedzictwa kulturowego Europy: Rosja, Białoruś, Ukraina, Polska (org. Fundacja Batorego z Polski i Stiftung z Niemiec) – recenzje projektów, wykłady i warsztaty terenowe dotyczące ochrony wspólnego dziedzictwa kulturowego
  • 2019-2020 Polskie Dziedzictwo Kulturowe za Granicą, m. in.  Francja, Naddniestrzańska Republika Mołdawska, Mołdawia. (org. Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
  • Od r. 2009 dydaktyczna współpraca w kształceniu studentów w specjalizacji „Konserwacja dzieł sztuki z kamienia” w Katedrze Restauracji i Rekonstrukcji Architektonicznych Zespołów Instytutu Architektury Narodowego Uniwersytetu „Politechniki Lwowskiej”, Ukraina, otwartego w 2009 r. Współzałożyciel specjalizacji: konserwacja kamienia