W historii sztuki polskiej Jóżef Buchbinder (1839–1939) zapisał się jako malarz religijny, oddany mistycznemu kierunkowi malarstwa. Tematykę sakralną, inspirowaną motywami epoki renesansu, łącząc z tradycjami narodowymi. Obrazy Buchbindera do tej pory nie zostały podane badaniom technologicznym na szerszą skalę, a jedyna poświęcona mu publikacja pochodzi z 1910 r. Buchbinder jako artysta o wykształceniu i warsztacie akademickim. Wiele obrazów znajdowało się w ołtarzach kościołów w Warszawie, część z nich uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej.
W ramach zadania badawczego wykonywano badania analityczne, technologiczne nad obrazami Józefa Buchbindera w Bazylice św. Rodziny w Studziannej – Poświętnem oraz Kościoła św. Jana Chrzciciela w Cegłowie. Badaniom podano trzy obrazy ołtarzowe (Św. Walenty i Chrzest Chrystusa ze Studziannej oraz Przemienie Pańskie z Cegłowa). Pobrano mikropróbki do analiz stratygraficznych, identyfikacji pigmentów i spoiw. Wykonano analizy składu pierwiastkowego przy pomocy skaningowego mikroskopu elektronowego sprzężonego z mikrosondą elektronową EDS (analiza SEM-EDS). Ponadto w realizacji zadania badawczego zastosowano nieniszczące metody obrazowania, wykorzystujące promieniowanie ultrafioletowe (w ramach zadania zakupiono sprzęt do wykonywania zdjęć w ultrafiolecie i luminescencji wzbudzonej światłem UV), podczerwone (ocena warstw spodnich przy użyciu reflektografii w podczerwieni), zdjęcia w świetle widzialnym (VIS) oraz mikro- i makrofotografia.
W ramach projektu przygotowywane jest również praktyczne wykorzystanie wyników badań w postaci rekonstrukcji zniszczonego obrazu Józefa Buchbindera Komunia Apostołów z ołtarza bocznego w lewym transepcie kościoła Wszystkich Świętych w Warszawie. Na tym etapie projektu opracowano rysunkową wersję kompozycji zrekonstruowaną na podstawie archiwalnego zdjęcia oraz analizy stylistycznej i technologicznej innych jego obrazów.
Wygląd próbki w świetle elektronów wstecznie rozproszonych SEM-BSE. Zaobserwowano żółtokremową zaprawę z widocznymi włóknami (podobrazia?). Wierzch próbki znacznie jaśniejszy, zatem możliwe dwie warstwy (zaprawy?).
Wniosek. Warstwa zawiera biel barytową, ołowiową oraz kredę.
autor badań: dr inż Elżbieta Jeżewska
autor zdjęć: dr Mateusz Jasiński
Badania nad obrazami Józefa Buchbindera przeprowadzono w ramach badań statutowych „Zastosowanie innowacyjnych środków w dokumentacji, badaniach i konserwacji obiektów zabytkowych”, nr. 20/19, kierownik dr Rafał Nijak
