Nowoczesne studio konserwatorskie – Innowacyjne rozwiązania oraz metody w konserwacji i restauracji malarstwa na podłożach ruchomych. Projekt badawczy.

Projekt „Nowoczesne studio konserwatorskie – Innowacyjne rozwiązania oraz metody konserwacji i restauracji malarstwa na podłożach ruchomych” skupia się na trzech zagadnieniach związanych z problematyką konserwacji podłoży płóciennych stanowiących podobrazia malarskie. 

Pierwszym z nich jest nowatorskie podejście do wykonywania zabiegów technicznych takich jak sklejanie rozdarć płóciennych podłoży, czy prostowanie deformacji płótna bez zdejmowania obrazu z krosien. Prowadzone w tym kierunku prace, mają na celu wykonanie prototypów urządzeń umożliwiających prowadzenie tego typu zabiegów. Wykonano między innymi kilka “maszynek napinających” typu “Der Trekker” wg. pomysłu profesora Winfrieda Heibera z Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, które są obecnie testowane w praktyce konserwatorskiej. Możliwość oraz potrzeba zastosowania takich urządzeń, jest swoistym “remedium” na powszechną tendencję, demontażu obrazów z krosien malarskich podczas zabiegów konserwatorskich, co wymusza dalsze ingerencje w oryginalną strukturę dzieła.

Druga gałąź prac badawczych w projekcie Nowoczesne Studio Konserwatorskie to poszukiwania optymalnych rozwiązań w konstrukcji krosien pomocniczych wykorzystywanych m.in do prostowania i napraw podobrazi malarskich, zwłaszcza w przypadku obrazów wrażliwych na zmiany wilgotnościowo-temperaturowe. Dostępne na rynku krosna konserwatorskie, nie zawsze spełniają wymagania konserwatorów, bądź ich konstrukcja nie pozwala zastosować ich w przypadku wybranych obrazów. Nasze prace skupiają się wokół wykonania oraz testowania odpowiednich rozwiązań poprzez wykonanie prototypów nowych krosien bądź odpowiedniej modyfikacji istniejących już  typów konstrukcji. Wykonano kilka prototypów konstrukcji krosien segmentowych, z ruchomymi narożnikami oraz możliwością zastosowania nakładek pozwalających na precyzyjne prostowanie miejscowych deformacji płótna. 

Istotnym zagadnieniem, które skupia zainteresowanie naszego zespołu jest problem aranżacji oraz ekspozycji zabytkowych dzieł malarskich zwłaszcza w kontekście zachowania ich pierwotnej struktury i budowy technologicznej a także wartości estetycznych. W tym zakresie są to między innymi rozwiązania związane z konserwacją oraz adaptacją oryginalnych bądź historycznych krosien malarskich w opozycji do powszechnej w branży często bezrefleksyjnej, wymiany krosien na nowe. W tym sektorze badań znalazły się także problemy ekspozycji obrazów dwustronnych, które wiążą się z projektowaniem oraz wykonywaniem odpowiednich konstrukcji ekspozycyjnych łączących w swej budowie zarówno krosna jak i ramę dla tego typu dzieł sztuki.

Kolejny kierunek badań skupia się wokół zastosowania w konserwacji podłoży malarskich, innowacyjnych produktów opartych na CNT czyli CARBON NANOTUBES. Nanorurki węglowe (CNT) wykorzystywane są przez naukowców i twórców nowoczesnej technologii. Znaczenie mają tu wyjątkowe właściwości techniczne tego materiału – czyli “malutkich” rurek w nanoskali, wykonanych z czystego węgla. CNT to silny i sztywny materiał, który charakteryzuje się także przewodnością elektryczną podobną do miedzi, a także przewodnością cieplną co może być wykorzystane do produkcji nowoczesnych urządzeń konserwatorskich. Tego typu próby podjęte przez europejskie, konserwatorskie grupy badawcze zakończyły się stworzeniem prototypu narzędzia IMAT, z powodzeniem stosowanego w wybranych realizacjach konserwatorskich.

W ramach przeprowadzonych do tej pory prac badawczych zakupiono oraz przeprowadzono testy dostępnych w Polsce folii grzewczych opartych w swej budowie na nano-włóknach węglowych, pod względem możliwości zastosowania ich w konserwacji malarstwa na podobraziach płóciennych. W trakcie badania rynku wyselekcjonowane trzy typy – Maty Greenie, Maty Heatplus oraz Maty GreenLeaf. Folie Heatplus oraz GreenLeaf są obecnie testowane w kierunku możliwości zastosowania mobilnego podłoża grzewczego, pozwalającego wykorzystać termoplastyczne kleje (temp zgrewania ok 70℃) stosowane m.in. do zabiegów dublażu. Maty Greenie ze względu na swoją maksymalną temperaturę 50℃ są testowane w kierunku wykorzystania zabiegów miejscowych, z użyciem niektórych klejów akrylowych (O temp. aktywacji błony ok 50℃). 

Z powodzeniem wykorzystano maty typu GreenLeaf do wykonania testowego dublażu. Wraz z pozytywnymi wynikami testów, w celu wykorzystania folii grzewczych powstał prototyp stołu MMFT (Mobile Multi Functional Table). Pomyślany jako uniwersalne i przenośne narzędzie do wykonywania reperacji podobrazi płóciennych oraz zabiegów dublowania, umożliwia on pracę konserwatora w terenie.

W projekcie badawczym aktywnie partycypują studenci, mając tym samym możliwość zdobycia dodatkowych umiejętności oraz osiągnięć na polu naukowym. Efektem ich zaangażowania są wystąpienia na konferencjach oraz artykuły w punktowanych czasopismach naukowych.